Bạn đã biết trong đầu tư forex hay đầu tư chứng khoán, phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật là rất quan trọng, nhưng tâm lý giao dịch lại còn quan trọng hơn. Dưới đây là ba bước cơ bản để rèn luyện tâm lý giao dịch, kiểm soát cảm xúc và tạo nên những giao dịch có kỷ luật.
MỤC LỤC
1. Xác định rủi ro trước khi giao dịch
Xác định mức rủi ro trước khi tham gia một giao dịch. Nhà đầu tư luôn cần phải xác định trước mức độ rủi ro của mỗi giao dịch và mức độ chấp nhận rủi ro của giao dịch đó. Nếu thấy mức rủi ro quá cao mà không thể chấp nhận, nhà đầu tư hãy bỏ giao dịch đó, như vậy khả năng ‘mất tiền’ trong tình huống này đã giảm đi đáng kể.
> Các giai đoạn phát triển của tâm lý giao dịch
> Bài toán tâm lý muôn thuở của Trader: “Lỗ thì gồng, lãi chốt non”
2. Xác định mức cắt lỗ và kiên định với nó
Bên cạnh việc xác định điểm vào lệnh và mục tiêu chốt lời, việc xác định mức cắt lỗ cũng là một phần vô cùng quan trọng trong việc xây dựng chiến lược giao dịch. Khi giá không đi theo dự đoán ban đầu của bạn, việc cắt lỗ sẽ giúp trader bảo vệ nguồn vốn và kiểm soát được rủi ro.
Khi mua cổ phiếu mà cổ phiếu đó xuống mức cắt lỗ cần thiết (thường là 7-10%), bạn hãy nghĩ đến chuyện ‘mạnh tay’ cắt lỗ. Đừng quan tâm là liệu có “cắt lỗ đúng đáy” hay không. Đơn cử, một cổ phiếu giảm 50% thì sau đó phải tăng lại 100% mới có thể hòa vốn, điều này thật không hề đơn giản.
Ví dụ về giao dịch cổ phiếu VHM.
Trong khoảng thời gian từ tháng 6/2018 đến 11/2018, cổ phiếu VHM có đợt giảm giá sâu từ mức 96.000 đồng/cp xuống còn 60.000 đồng/cp. Giả sử, bạn mua VHM tại vùng giá trung bình khoảng 86.000đ – 88.000đ/cp, nếu ngưỡng cắt lỗ là 7% thì giá cắt lỗ sẽ là 81.000 đồng, thậm chí nếu nới rộng ngưỡng cắt lỗ lên 10% thì khi giá cổ phiếu giảm xuống 78.000 đồng. Nếu bạn do dự không cắt lỗ khoản đầu tư này, cổ phiếu này tiếp tục ‘lao dốc’, có thể thiệt hại lớn hơn. Cụ thể, nếu tính ở vùng giá đáy, mức lỗ đã lên đến 33%.
Có thể việc cắt lỗ khiến bạn đánh mất vị thế, nhưng nó cũng giúp bạn không phải trở thành 1 nhà đầu tư dài hạn bất đắc dĩ, gánh 1 khoản lỗ to lớn và tâm lý nặng nề. Còn tiền là còn cơ hội để gỡ lại.
Do vậy, việc quản trị rủi ro và mạnh tay cắt lỗ nếu sai là rất cần thiết mỗi khi ra quyết định đầu tư.
3. Xây dựng một kế hoạch quản lý vốn thật chặt chẽ
Sử dụng một kế hoạch quản lý vốn có hệ thống. Nhà đầu tư cần phải có kết hoạch cân đối giữa tiền và cổ phiếu trong tài khoản giao dịch, không nên quá vội vàng mua hết tài khoản hay dùng đòn bẩy (margin) (full margin). Bởi vì việc “full margin” giống con dao hai lưỡi. Nếu giá cổ phiếu giảm, tài khoản của nhà đầu tư sẽ bị bào mòn rất nhanh, thậm chí là bị gọi ký quỹ (call margin) hay bán giải chấp.
Ngược lại, nếu xuất hiện một cơ hội đầu tư khác sẽ không còn sức mua. Khi đó, việc cân nhắc giữ lại cổ phiếu trong danh mục hay bán, hoặc bán đi mã chứng khoán nào có thể khiến nhà đầu tư bối rối, dẫn đến quyết định sai lầm nếu bán đi cổ phiếu tốt và giữ lại cổ phiếu đang giảm giá.
Kết luận
Để trở thành một nhà đầu tư chuyên nghiệp và có thể kiếm tiền đều đặn thì việc chấp nhận lệnh thua là điều tất yếu, quan trọng là loại bỏ nỗi sợ hãi, hưng phấn và giữ vững kỷ luật trong quá trình giao dịch. Từ đó có thể kiếm được lợi nhuận bền vững trên thị trường.
Giống như luyện một bộ bí kíp võ công, chỉ luyện chiêu thức thôi là chưa đủ mà người học võ cũng cần phải luyện được nội công thâm hậu, như vậy mới phát huy được hết sức mạnh. Trên thị trường chứng khoán hay forex cũng vậy, tìm được phương pháp giao dịch hiệu quả chỉ là điều kiện cần, trong khi thái độ và kỷ luật mới là điều kiện đủ để có thể giao dịch thành công.
